با برآمدن جنبش دوم خرداد در ایران و رهبری این جنبش توسط روشن فکران دینی، مخالفان جنبش دایما روشن فکران دینی را متهم به عدم التزام دینی می نمودند. التزام به دین، همان مفهوم رایج در مطالعات جامعه شناسی دین است که اصطلاحا به آن میزان دینداری گفته می شود و روشن فکری دینی نیز حداقل یک نوع تلقی از دین یا نوعی قرائت رایج دینی محسوب می شود. که نوعی تجدد گرایی دینی است.این مقاله در صدد است تا در سطح وسیع تر و کلی تر، رابطه انواع قرائت های دینی - و نه یک قرائت خاص- را با میزان دینداری و ابعاد مختلف آن به صورت تجربی مورد بررسی قرار دهد. برای سنجش میزان دینداری از مدل گلاک و استارک و برای سنجش انواع قرائت های دینی از مدل ویلیام شپرد - که منطبق با کشورهای اسلامی و ایران است، استفاده شده است.جمعیت نمونه پژوهش را تعداد 707 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه های دولتی تهران تشکیل می دهند که داده های آن از طریق پرسشنامه در بهمن و اسفند ماه 1386 گردآوری شده است. یافته های این پژوهش نشانگر آن است که نوع دینداری (قرائت دینی) دانشجویان با میزان دینداری آنها رابطه معنی داری در سطح 99% اطمینان، دارد. به این معنا که با افزایش یا کاهش میزان دینداری دانشجویان، نوع دینداری آنها نیز متفاوت می شود. از حیث ابعاد دینداری نیز مشاهده می شود که در ابعاد اعتقادی و تجربه دینی و پیامد دینی و مناسک، تفاوت عمده میان سکولارها و انواع دیگر دینداران است به تعبیر دیگر سایر دینداران از حیث ابعاد پیش گفته تفاوت معنی داری در التزام به دین ندارند.

اعتماد سیاسی به رابطه مردم و دولت می پردازد. تحقیقات صورت گرفته حکایت از روند نزولی اعتماد سیاسی در ایران از اول انقلاب تاکنون دارد. از جمله عوامل موثر بر اعتماد سیاسی که در تئوریهای جامعه شناسان کلاسیک و معاصر و نظریه پردازان سرمایه اجتماعی بر آن تاکید شده، دین است. این عامل در کشور ایران که حکومت دینی برقرار است و دخالت دین در سیاست واضح و آشکاراست، بیشتر قابل بررسی است. گیدنز، تاثیر دین بر اعتماد سیاسی را از ویژگی های جوامع سنتی می داند و تعهدات دینی مسوولین در جوامع سنتی، عملکرد نقاط تماس، اعتماد بنیادی و تلاش دولت برای تامین رفاه اجتماعی - اقتصادی مردم را از دیگر عوامل تاثیرگذار بر اعتماد سیاسی ذکر می کند. برای بررسی اعتماد سیاسی در سه حوزه اعتماد به نظام سیاسی، نهادهای سیاسی و کنشگران سیاسی به روش پیمایشی از 630 نفر از  افراد 20 سال به بالای تهرانی که به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شده بودند، اطلاعات جمع آوری گردید. نتایج تحقیق نشان داد که اعتماد به نظام سیاسی بیشتر از اعتماد به نهادها و کنشگران سیاسی است. میزان دینداری پاسخ گویان و نیز اعتماد بنیادی آنان، رضایت از عملکرد نقاط تماس، برداشت از میزان تعهدات مذهبی مسوولان و نیز تلاش دولت برای تامین رفاه اجتماعی - اقتصادی مردم بر اعتماد سیاسی تاثیر دارد. بیشترین تاثیر متعلق به برداشت پاسخ گویان از تلاش دولت برای تامین رفاه مردم است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

ضرورت و چگونگی ارائه سنجه های دینداری متناسب با موقعیت های اجتماعی و بررسی تاثیر وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری بر سنجش میزان دینداری جامعه مورد مطالعه دو هدف اصلی این مطالعه است. از دو روش اسنادی و پیمایش برای بررسی موضوع استفاده شده است. بررسی های اسنادی و پیشینه های تحقیقاتی نشان می دهد با اینکه مدل های دینداری به اقتضای محتوای دینی، برداشت شارحین مذهبی و ساختار سیاسی-اجتماعی هر جامعه نسبی هستند، محققان سنجشگر میزان دینداری، برای وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری اهمیتی قائل نشده اند. همچنین جهت بررسی چگونگی تاثیر وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری بر نتایج تحقیق از روش پیمایش با ابزار پرسش نامه محقق ساخته بر روی جمعیت نمونه 339 نفری استفاده شده است. یافته های این بخش از تحقیق نشان می دهد که با اجرای تکنیک دو مرحله ای وزن دهی سنجه ای و ابعادی، میزان دینداری در ابعاد مختلف دینداری و دینداری کلی تغییر می کند. همچنین با اجرای این تکنیک روش شناختی، همراه با نوسان در سطح توصیفی، تاثیرات محسوسی در سطح تبیین و ارتباط متغیرهای دیگر با میزان دینداری نیز مشاهده می شود.

مطالعه حاضر درصدد شناخت توصیفی و تبیینی میزان دینداری دانشجویان جوان و ارتباط آن با خصوصیات دموگرافیک آنهاست. بدین منظور جهت سنجش میزان دینداری افراد، از مدل شناخته شده گلاک و استارک استفاده شد. روش این پژوهش، کمی و از تکنیک پیمایش استفاده گردید. پس از طراحی پرسشنامه و سنجش اعتبار و روایی ابزار پژوهش، داده ها از جامعه آماری پژوهش جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار آماری علوم اجتماعی (SPSS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که دینداری دانشجویان در حد تقریبا «بالا» و در میان کل ابعاد، بعد اعتقادی دارای بالاترین میانگین بوده است. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل عاملی پژوهش، بعد تجربی دینداری دارای بیشترین اهمیت در تعیین میزان دینداری افراد بوده است. در مرحله بعد، به منظور بررسی روابط بین میزان دینداری دانشجویان و سایر متغیرهای مستقل از آزمون های T استیودنت و آنالیز واریانس استفاده شد که نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه های سنی، مرد و زن، خاستگاه سکونتی و مقطع تحصیلی از نظر میزان دینداری در بین دانشجویان وجود دارد. از منظر رشته تحصیلی نیز، به جز بعد اعتقادی دینداری، تفاوت معنی داری بین رشته های فنی-مهندسی و علوم اجتماعی از نظر میزان دینداری وجود ندارد.

سبکهای زندگی در دوران مدرن شکل دهنده هویت شخصی و اجتماعی افراد هستند. با این حال، همین سبکها متاثر از عوامل بسیاری چون اقتصاد، سیاست، فرهنگ و همین طور مذهب اند. از آنجا که در جامعه ایرانی مذهب رکن اساسی زندگی فردی و اجتماعی تلقی می شود، در این مقاله با توجه به نظرات پیر بوردیو، دین به عنوان یک سرمایه موثر بر سبکهای زندگی جوانان در نظر گرفته شده است. جامعه آماری این پژوهش، جوانان 29-18 ساله ساکن در مناطق بالا و پایین شهر تهران و حجم نمونه 294 نفر بوده است. با استفاده از روش پیمایش به بررسی تطبیقی این سبکها پرداخته ایم و در نهایت با شناسایی انواع سبکهای زندگی سنتی، مدرن و ترکیبی، رابطه آنها با میزان دینداری افراد مورد سنجش قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که هر چه میزان دینداری پایین تر است، سبکهای زندگی، مدرن تر و هر چه افراد دیندارتر هستند، سبکهای زندگی، سنتی و غیر مدرن تر می شود. همچنین، در میان پنج مولفه اصلی سبک زندگی مورد بررسی در این پژوهش، مدیریت بدن و توجه به پدیده مد و مارک در مصرف مادی جوانان بیش از سایر مولفه های سبک زندگی تحت تاثیر مدرنیته بوده و شکل مدرن به خود گرفته است.